Dlaczego oczy zwierząt świecą w ciemności?

Na pewno nie raz przechadzając się z latarką po ciemku lub jadąc samochodem, natknęliśmy się na wpatrzone w nas, mieniące się na żółto, ciekawskie spojrzenie. Kiedy mamy w swoim domowym otoczeniu psa lub kota, widok ten jest już zapewne stałym elementem codzienności. „Świecące oczy” to efekt specjalnego przystosowania w świecie zwierząt, które jest związane z prowadzeniem nocnego trybu życia. Występuje ono u wielu gatunków m.in. u sów, wilków, kotów, psów, a nawet u koni oraz krów.

Makata odblaskowa

Zwierzęta mogą być aktywne zarówno w dzień, jak i w nocy. Dużo łatwiej jest zdobyć pożywienie, kiedy wszystko jest dokładnie widoczne dzięki słonecznemu oświetleniu. Gdyby wszystkie zwierzęta korzystały tylko z tej drogi, ciężko byłoby o zdobycie niezbędnych zasobów. Konkurencja pomiędzy nimi byłaby za duża dlatego część gatunków zdecydowała się na nocny tryb życia. Przez potrzebę dostosowania się do warunków słabego oświetlenia, zwierzęta wykształciły specjalną błonę w oku – błonę odblaskową. Nazywana jest ona również makatą odblaskową (tapetum lucidum). Ta bardzo cienka struktura znajduje się pomiędzy naczyniówką a siatkówką. Na poniższym schemacie oznaczona jest zielonym kolorem.

Schemat budowy oka kota

U wszystkich gatunków pełni ona tę samą funkcję – odbija promienie świetlne, które ponownie wracają do siatkówki, pobudzając fotoreceptory. Dzięki temu zwierzęta widzą w ciemności dużo lepiej niż my. Zjawiskowy efekt „świecących oczu” to nic innego jak światło odbite od błony odblaskowej.

Rodzaje błony odblaskowej u zwierząt

Barwa odbitego światła jest zmienna w zależności od gatunku i jest uwarunkowana przez budowę komórkową błony. Możemy wyróżnić jej dwie odmiany. Pierwsza z nich – błona odblaskowa włóknista – zbudowana jest z włókien kolagenowych oraz elastynowych. Występuje ona u przeżuwaczy oraz koni, a światło odbite od niej ma niebiesko-zieloną barwę.

Druga występuje u zwierząt mięsożernych, w tym psów i kotów i jest nazywana błoną odblaskową komórkową. Składa się z komórek wypełnionych guaniną, dzięki czemu światło od niej odbite przybiera zielono-żółty kolor.

Błona odblaskowa jest jednym z ciekawszych przystosowań do życia nocnego zwierząt. Dzięki niej zwierzęta mogą sprawnie poruszać się w ciemności oraz jednocześnie hipnotyzować nas różnorodnymi odcieniami swoich oczu.