Resuscytacja krążeniowo-oddechowa u psów i kotów

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa to jedyna praktyczna metoda, która umożliwia przywrócenie krążenia u psów i kotów, u których doszło do zatrzymania akcji serca. Z tego powodu ważne jest, aby opiekunowie zwierząt wiedzieli, jak przeprowadzić RKO w prawidłowy sposób, aby w sytuacji zagrożenia życia pupila zareagować natychmiastowo i bez wahania. Chociaż wykonywanie RKO u zwierząt nieco różni się od techniki stosowanej u ludzi, główne założenia są takie same: przywrócenie oddychania i krążenia.

W jakich sytuacjach przystąpić do RKO u psa/kota?

Resuscytację krążeniowo-oddechową rozpoczynamy tylko wtedy, jeśli zwierzę NIE ODDYCHA oraz NIE MA CZYNNOŚCI SERCA. Jest kilka sytuacji, podczas których może to wystąpić:

• Ciężki uraz: taki jak potrącenie przez samochód lub upadek z wysokości
• Zadławienie: spowodowane ciałem obcym w drogach oddechowych
• Zachłyśnięcie wodą/podtopienie
• Skrajne wychłodzenie ciała
• Zatrucie: niektóre toksyny mogą spowodować zatrzymanie oddechu lub akcji serca.
• Porażenie prądem: w wyniku zaburzenia pracy serca.

Jak sprawdzić, czy zwierzę oddycha oraz jak sprawdzić bicie serca?

Przed rozpoczęciem RKO najpierw należy sprawdzić jaki jest stan zwierzęcia pamiętając o własnym bezpieczeństwie. Zwierzęta, nawet nasze własne, podczas urazów potrafią zareagować w sposób trudny do przewidzenia.

Jeśli pies lub kot leży na ziemi i się nie podnosi należy sprawdzić jego reaktywność na bodźce. Zaczynamy od przywołania zwierzęcia, klaśnięcia i określenia reakcji pupila. W przypadku braku reakcji podchodzimy do zwierzęcia od strony grzbietu i dotykamy grzbietu. Jeśli zwierzę nie reaguje przystępujemy do sprawdzenia czynności oddechowej i krążenia.

Najpierw obserwujemy ruchy klatki piersiowej lub umieszczamy rękę/telefon/lusterko blisko nosa lub ust, aby wyczuć przepływ powietrza. Jeśli zwierzę nie oddycha przystępujemy do udrożnienia dróg oddechowych poprzez wyciągnięcie języka i sprawdzenia czy w obszarze jamy ustnej oraz w drogach oddechowych nie występuje żadne ciało obce. Udrożnienie dróg oddechowych lub wyjęcie przedmiotu z jamy ustnej może spowodować powrót czynności oddechowej u zwierzęcia.

Jeśli zwierzę nadal nie oddycha przystępujemy do oceny układu krążenia, a tym samym pracy serca. Można to ocenić poprzez wyczucie pulsu na tętnicy udowej znajdującej się na wewnętrznej stronie uda tuż przy pachwinie lub poprzez przyłożenie ucha do klatki piersiowej i wsłuchanie się czy serce pracuje.

Jeśli Twoje zwierzę nie wykazuje oznak oddychania ani pracy serca bezwzględnie należy przystąpić do RKO!

Resuscytacja krążeniowo oddechowa u psów i kotów

Ułożenie psa i kota do RKO

Przed rozpoczęciem resuscytacji ułóż zwierzę na prawym boku na płaskiej, twardej powierzchni. Serce u większości psów i kotów znajduje się bardziej po lewej stronie ciała.

Wyjątkiem są psy z szeroką klatką piersiową (np. buldogi francuskie, buldogi angielskie) dlatego w przypadku tych ras układa się te zwierzęta na plecach. Gdy pacjent znajduje się w pozycji grzbietowej uciśnięcia wykonujemy do ok 25% głębokości klatki piersiowej.

Następnie delikatnie wyciągnij szyję zwierzęcia, aby udrożnić drogi oddechowe tak szeroko, jak to możliwe. Uważaj, aby nie wyciągnąć szyi zbyt daleko, zwłaszcza jeśli podejrzewasz uraz kręgosłupa.

Gdy drogi oddechowe są drożne, a szyja jest wyciągnięta przystępujemy do lokalizacji serca – znajduje się ono między 3 a 6 żebrem, tuż za lewym łokciem i przystępujemy do uciskania klatki piersiowej.

30 uciśnięć klatki piersiowej

Technikę uciśnięć klatki można wykonywać w różny sposób i należy ją dostosować do rozmiaru zwierzęcia i własnych możliwości. RKO jest to czynność bardzo wycieńczająca więc dobierając technikę uciśnięć należy ją dobrać tak by mieć możliwość jej wykonywania przez od 2 do 20 minut w sposób powtarzalny i efektywny.

W przypadku zwierząt powyżej 10 kilogramów połóż dłonie na najszerszej części klatki piersiowej za lewym łokciem zwierzęcia. Użyj obu rąk, jednej na drugiej i z wyprostowanymi łokciami naciskaj ciężarem swojego ciała, aby uciskać klatkę piersiową na 1/3 jej głębokości w tempie 100 do 120 ucisków na minutę.

W przypadku zwierząt poniżej 10 kilogramów połóż jedną rękę, tuż za łokciem, nad sercem lub obejmij dłonią zwierzę.

W przypadku kociąt i szczeniąt: Użyj kciuków lub palców, aby uciskać klatkę piersiową na około 1/3 jej głębokości.

Po 30 uciśnięciach klatki piersiowej wykonaj następnie 2 oddechy ratownicze.

Dwa oddechy ratownicze

Gdy ryzyko zakażenia odzwierzęcego dla ratownika jest niskie, należy przeprowadzać wdechy metodą usta-nos. Do nosa zwierzęcia można również przyłożyć jednorazową maseczkę ochronną. Jeżeli ryzyko dla ratownika jest wysokie lub niemożliwe do określenia, należy przeprowadzić resuscytację krążeniowo-oddechową obejmującą wyłącznie uciskanie klatki piersiowej.

Oddechy ratownicze u psów i kotów wykonujemy zamykając pysk zwierzęcia tak by nie zranić języka, a następnie wdmuchujemy powietrze do nosa tak, by zaobserwować uniesienie się klatki piersiowej. Pomiędzy jednym a drugim wdechem wykonaj ok 4 sekundową przerwę, aby umożliwić wydostanie się powietrza z płuc. W przypadku bardzo małych zwierząt uważaj, aby nie wdmuchać powietrza zbyt mocno.

Kontynuuj cykl 30 uciśnięć i 2 wdechów.

Kiedy przerwać RKO?

Wykonywanie RKO należy kontynuować do momentu aż zwierzę zacznie oddychać lub wyczujesz pracę serca. Wówczas należy bardzo uważnie obserwować zwierzę i udać się do lecznicy weterynaryjnej z możliwością hospitalizacji zwierzęcia. Najlepiej zadzwonić do lecznicy i opisać zaistniałą sytuację i upewnić się, że dana placówka jest w stanie udzielić pupilowi niezbędnej pomocy oraz monitoringu.

Podczas wykonywania RKO dobrze jest mieć pomoc drugiej osoby, która zorganizuje transport zwierzęcia do lecznicy weterynaryjnej. Taka osoba powinna zadbać o odpowiednie miejsce do kontynuacji RKO na tylnym siedzeniu oraz znaleźć najbliższą placówkę weterynaryjną z opieką przy nagłych przypadkach i dostępnym miejscu w szpitalu lecznicy. Najlepiej zadzwonić do placówki przed przyjazdem i poinformować o zaistniałej sytuacji.

RKO a opieka weterynaryjna

RKO nie nigdy nie zastąpi pełniej opieki weterynaryjnej, ale może utrzymać zwierzę przy życiu wystarczająco długo, do momentu uzyskania pomocy od specjalistów. Po wykonaniu RKO konieczne jest natychmiastowe przewiezienie zwierzęcia do kliniki weterynaryjnej, nawet jeśli wydaje się, że zwierzę wraca do zdrowia.

RKO w skrócie

Zadbaj o własne bezpieczeństwo zanim przystąpisz do resuscytacji u zwierząt. Ułóż zwierzę na prawym boku i udrożnij drogi oddechowe. Sprawdź czynność oddechową oraz pracę serca.

Jeśli zwierzę nie oddycha i nie pracuje mu serce przystąp do uciśnięć klatki piersiowej. Wykonuj uciśnięcia klatki piersiowej dostosowując technikę do rozmiaru zwierzęcia:

• Za pomocą obu dłoni
• Obwodowo
• Za pomocą jednej ręki
• Za pomocą kciuka

Wykonaj 30 uciśnięć klatki piersiowej do 30% głębokości w tempie 100-120 uciśnięć na minutę. Następnie wdmuchnij powietrze do nozdrzy 2 razy z przerwą ok 4 sekundy. Kontynuuj taką pracę w 2 minutowym cyklu. Po tym czasie sprawdź pracę serca. Jeśli dalej występuje brak akcji serca i oddechów wróć do wykonania RKO.

Szkolenie z resuscytacji krążeniowo-oddechowej u psów i kotów

Konieczność wykonania RKO u swojego zwierzęcia może być bardzo stresującym przeżyciem, a w nagłych wypadkach łatwo wpaść w panikę. Warto taką umiejętność przećwiczyć na kursie pierwszej pomocy dla zwierząt. Mimo, że docelowo w nagłych przypadkach wizyta w lecznicy weterynaryjnej jest konieczna, warto wiedzieć jak pomóc by utrzymać zwierzę wystarczająco długo do uzyskania profesjonalnej pomocy.

Źródło obrazków: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/vec.13391