Psy zostały udomowione około 33 tysiące lat temu i stały się najwierniejszymi towarzyszami człowieka. Ta zmiana trybu życia wpłynęła znacząco na sposób ich zachowania, oraz budowę anatomiczną niektórych struktur ich organizmu. Okazuje się, że niemały udział w tym procesie, miała umiejętność nawiązywania kontaktu wzrokowego pomiędzy ludźmi, a ich psimi przodkami. Jedną z najbardziej niezwykłych adaptacji behawioralnych psów, jest ich umiejętność czytania ludzkiej komunikacji oraz zdolność do jej wykorzystania.

Ostatnie badania pokazują, że kontakt wzrokowy pomiędzy psem i człowiekiem, ma bardzo duże znaczenie w nawiązywaniu interakcji pomiędzy tymi dwoma gatunkami. Pomaga również psom zorientować się, które słowa i gesty są skierowane do nich. Ta swoista wymiana spojrzeń ma duże znaczenie w procesie udomowienia psów co opisuje w swoich licznych badaniach dr Juliane Kaminski z Wydziału Psychologii Ewolucyjnej i Poznawczej Uniwersytetu w Portsmouth w Wielkiej Brytanii. Wraz ze swoim zespołem obserwowała i porównywała ruch mięśni oka u psów i wilków. Okazuje się, że psy podnoszą brew zdecydowanie częściej oraz intensywniej niż robią to wilki. Przełożyło się to na rozwój mięśni wokół oka. Zespół wykonując sekcję porównawczą odkrył, że psy mają dobrze rozwinięte dwa mięśnie oczne, które u wilków występują jedynie w postaci niewielkiego pasma włókien mięśniowych. Pozostałe mięśnie oka nie różniły się budową.


Zdjęcie z artukułu dr Juliane Kamiński „Evolution of facial muscle anatomy in dogs”

LAOM – musculus levator anguli oculi medialis
RAOL – musculus retractor anguli oculi lateralis

LAOM odpowiada za unoszenie wewnętrznego kącika oka, natomiast RAOL ciągnie boczny kącik oka w kierunku ucha. Co ciekawe RAOL nie jest dobrze rozwiniętym mięśniem u psów rasy Syberian Husky, która jest uznawana za jedną z ras pierwotnych. Prawdopodobnie, komunikacja przy pomocy kontaktu wzrokowego psa z człowiekiem, spowodowała rozwój tych dwóch mięśni u psów. Wiadomo również, że ludzie chętniej wybierają psy, które mają wygląd „niemowlęcy” – z dużym czołem oraz dużymi oczami. Co ważne, „niemowlęce” rysy twarzy mogą być jeszcze bardziej wyolbrzymione przez ruchy mięśni twarzy, które poprawiają wygląd określonych struktur m.in. oczu. Z pewnością ludzie faworyzowali osobniki przejawiające taki zespół cech i w ten sposób przyczynili się do opisanych wyżej zmian anatomicznych.

Ciekawy kontekst na komunikację człowieka i psa rzuca również odkrycie zespołu dr Takefumi Kikusui z Japonii. Przeprowadzili oni badania, w których dowiedli, że wymiana spojrzeń pomiędzy ludźmi, a psami prowadzi zwiększenia wytwarzania oksytocyny u obu gatunków. Hormon ten odgrywa fundamentalną rolę przy budowaniu przywiązania matki do dziecka, co z pewnością również zachodzi w przypadku ludzko-psiej relacji.

Więź pomiędzy człowiekiem, a psem jest unikatowa, co odzwierciedla się we wszystkich mechanizmach powstałych, dzięki wymianie spojrzeń tych dwóch gatunków. Nasi czworonożni towarzysze w sekundę potrafią sprawić u nas przypływ czułości. Teraz już wiemy dokładnie dlaczego.

Żródła:

Evolution of facial muscle anatomy in dogs

Endocrine Regulations in Human-Dog Coexistence through Domestication

 

Lek. wet. Karolina Ciesielska